Burun Tıkanıklığı – Nefes Alma Problemleri

Rahat Nefesinize Kavuşun

Doç. Dr. Hasan Mete AKSOY olarak yaptığımız her işlem gibi bu işlemde de, cerrahi bir girişim olması sebebiyle bütün cerrahi ekibe yetkinlik ve meslek etiği açısından çok büyük sorumluluklar düşüyor. Burun Tıkanıklığı – Nefes Alma Problemleri ve Rinoplasti ameliyatı sonrasındaki kaliteli sonuçlardan memnun kalan hastalarımızın hayatlarına daha iyi ve daha öz güvenli bir şekilde devam etmelerini hedefliyoruz.

​

Burun tıkanıklığı yani nefes alma problemlerini dört başlık altında toplamak mümkündür:

1.    Septum deviasyonu

2.    Konka hipertrofisi

3.    Nazal valv problemleri

4.  Nazal polipler

Septum Deviasyonu

Burnu orta hatta iki eşit bölmeye ayıran yapıya septum denilir. Septum yapısal olarak kıkırdak septum ve kemik septumdan oluşur. Bu yapılarda birçok faktöre bağlı olarak eğrilikler oluşabilir. Septum patolojileri en sık büyüme çağındaki travmalar sonucu oluşur ve bu eğilmelere bağlı olarak, septum C veya S şeklinde kıvrılır ve orta hatta olan düzlüğünü kaybeder. Bu duruma septum deviasyonu denilir. En sık nefes alma bozukluğu nedenidir. Travmaya bağlı septum deviasyonlarında oluşan burun tıkanıklığına ilaveten burunda şekil bozukluğu da ortaya çıkabilir.

Septumdaki eğrilik, burun içindeki hava yolunu daraltır veya tamamen tıkayabilir. Septumun eğri olduğu taraftaki burun boşluğu daralırken, diğer taraftaki burun boşluğu ise genişler. Bu durum burun boşluklarından geçen hava akımının dengesi bozar. Geniş olan havayolundan fazla, dar olan havayolundan ise daha az hava geçmesine sebep olur. Her iki burun boşluğundaki hava akımının tekrar dengesinin sağlanması için geniş taraftaki konkalar büyür ve bu durum geniş olan burun boşluğunu küçülterek karşı taraf burun boşluğu ile eşitlemeye çalışır.

Septum deviasyonu, aslında toplumda birçok bireyde olmasına rağmen, septumdaki minimal eğrilik nefes almada bir sorun yaratmadığı için kişiler çoğunlukla bu durumun farkında değildir ve bu durum tedavi gerektirmez. Fakat septum deviasyonuna bağlı nefes alma problemi olan bir kişinin tedavisi ameliyattır. Operasyonda eğri olan septum kısmının çıkartılması ve/veya düzeltilmesi gerçekleştirilir ve bu işleme septoplasti adı verilir. Septal deviasyona bağlı alt konka hipertrofisi ise genellikle deviye septumun düzeltilmesini takiben 3-6 ay içinde çoğu zaman kendiliğinden düzelir. Bu süreci hızlandırmak için radyofrekans gibi işlemler uygulanabilir.

Çoğu kişi zaten septoplasti operasyonu olacağım o zaman aynı anda burun estetiği operasyonunu da olayım der. Burun cerrahisi için kliniğe başvuran hastaların ortalama yarısı hem nefes alma hem de estetik problemlerini düzelttirmek isteyen hastalardır. 

İleri Derece Septum Deviasyonu / Burun Aks Kaymaları

Septumun ileri derecede eğrilikleri nefes alma problemleri yanında burnun dıştan da eğri görünmesine sebep olabilir. Zaten eğer burun dıştan eğri ise büyük olasılıkla içerde de eğrilik olacağı için nefes alma problemleri de beraberinde olacaktır. Bu tür durumlarda burundaki dış eğriliği düzeltmeden sadece septumdaki iç eğriliği düzeltmek çoğu zaman tatmin edici bir sonuç vermez, kişinin nefes alması bir miktar düzelse bile hala kaliteli nefes alamaz. Bu yüzden bu iki problemin aynı operasyonda düzelmesi her zaman en iyi sonucu verecektir. Genellikle nefes alma problemi nedeniyle cerrahi uygulanacak hastalar eğer burnunda şekil bozukluğu şikâyeti de varsa, aynı ameliyatta estetik burun ameliyatının da yapılmasını isterler. Bu sayede hem estetik hem de nefes alma problemleri tek bir müdahale ile düzeltilmiş olur. Septoplasti ve burun aksı düzeltilmesi rinoplasti ile beraber gerçekleştirilir. 

Konka Hipertrofisi

Burundan nefes alma probleminin septum deviasyonundan sonraki en sık 2. nedeni konka yani burun eti hipertrofisidir. Her burun kendi içinde anatomik varyasyonlar gösterse de, burnumuzun sağ ve sol tarafında toplam altı adet çıkıntı şeklinde yapı vardır. Bunlar alt, orta ve üst katmanlarda bulunur ve konka veya burun etleri diye adlandırılırlar. Özellikle alt konkalar (burun etleri) büyüdüğü zaman ciddi burun tıkanıklığına ve burunda kuruma hissine neden olurlar.

 Konkalar (burun etleri) burun fonksiyonlarımız için kritik öneme sahiptirler. Konkalar (burun etleri) gün içinde bazen büyür bazense küçülürler. Bu yapılar solunum yolları için oldukça kritik görevlere sahiptir. Soluduğumuz hava akciğere gitmeden önce burada nemlendirilir, ısıtılır ve temizlenir. Aynı zamanda sesin oluşumunda da görev alan konkalar (burun etleri) devamlı aynı boyutta olmazlar. Bulunduğumuz ortam koşullarından etkilenirler, soğuk ya da sigara içilen bir ortamda konkalar (burun etleri) şişer ve burun tıkanıklığı başlar. Soğuk havada burnumuz bu yüzden tıkanır. Sıcak havada ise tam tersi bir mekanizma olur. Elbette bu süreçler fizyolojik ve geçicidir. Ortam şartları normale döndüğü anda her şey doğal seyrine döner. Konkalar (burun etleri) özellikle alerjik yapısı olanlarda, hava kirliliğinde, sigara içenlerde yâda sinüzit varlığında büyürler. 

Konkalar (burun etleri) çok büyük değilse tedavide ilk seçeneğimiz daima ilaç tedavisidir, hastaların tedaviden fayda görme ihtimalleri vardır. Tedavi ile küçülmeyen veya orta – büyük konka (burun eti) problemlerinde, tomografik inceleme yaptıktan sonra (Paranasal Sinüs BT) radyofrekans ile küçültme işlemi yapılabilir. Radyofrekans uygulanması muayenehane koşullarında dahi yapılabilen kolay bir girişimdir. Kanama ve ağrı çok nadir olup istirahat bile gerekmez yani işinize ve sosyal hayatınıza hemen dönebilirsiniz. Konka (burun eti) büyümesi ileri derecedeyse veya radyofrekans tedavisinden fayda görülmüyorsa cerrahi tedavi son seçenektir. Genel anestezi yada nadiren lokal anestezi altında konkaların (burun etlerinin) içindeki kemik lamel kısmı çıkarılır ve konkalara (burun etlerine) yönelik cerrahiyi takiben hasta aynı gün taburcu edilir. Burnu tıkayan kısmın alınması ile konkalar (burun etleri) küçültülür fakat asla konkanın (burun etinin) tamamı alınmaz. Konkaların (burun etlerinin) tamamen alınması burun fonksiyonlarının sürdürülebilirliği ile bağdaşmaz. Böyle bir yanlış işlemin hastaya geri dönüşü, hayat boyu geçmeyen burun tıkanıklığı, koku alma bozukluğu ve burun tıkanıklığıdır.

Nazal Valv Problemleri

Burun tıkanıklığının en sık karşılaşılan üçüncü sebebi ise septumun burun sırtında üst dış kıkırdaklarla yaptığı açının azalmasıdır. Bu duruma nazal valv problemi denilir. Nazal valv problemlerinin tedavisinde genellikle bu bölgeyi genişletmek için ince uzun kıkırdaklar septumun üst dış kenarına bazen tek taraflı bazense çift taraflı yerleştirilebilir. 

Nazal Polipler

Burun tıkanıklığının en sık dördüncü nedeni nazal poliplerdir. Polipler diye tanımlanan ancak toplumda burun eti olarak değerlendirilen patolojiler ile konka hipertrofileri aynı hastalık olarak görülmektedir ki; bu son derece yanlıştır. Polipler, burunda normalde olmayan yapılardır ve anormal doku büyümeleridir. 

Nazal polipler, burun mukozasından kaynaklanan soluk pembe renkli, gözyaşı şeklinde kötü huylu olmayan oluşumlardır. Toplumda erişkin bireylerin yaklaşık %1-4 ünde nazal polipler mevcuttur. Nazal polipler büyük boyutlara ulaşmadıkça genellikle çok belirti vermezler. Fakat ileri boyuttaki polipler burun boşluğunu doldurduğunda burun tıkanıklığına neden olabilir.

Nazal polipler medikal veya cerrahi olarak tedavi edilirler. Poliplerin büyük çoğunluğu medikal tedavi ile küçülür ve burun tıkanıklığında düzelme olur. Nazal boşluğu bütünüyle dolduran ve medikal tedaviye yanıt vermeyen polipler var ise tedavi cerrahidir.

Rinoplasti ve Burun Tıkanıklığı

Rinoplasti amacıyla başvuran hastaların yaklaşık %35 ‘inde muayene sırasında tanısını konan konka (burun eti) büyümeleri, ciddi derecede septal deviasyon ve polip gibi patolojiler saptanmaktadır. Burun içi patolojilerini kendi arasında sıklıkları bakımından ayırmamız gerekirse en sık rastlanan burnun iç kısmındaki kemik – kıkırdak eğriliği yani septal deviasyondur. Eğer estetik burun ameliyatı sonrası fonksiyonel sorunlar yaşamak istemiyorsanız burnunuzda tıkanıklığa sebep olan büyümüş konka - burun etleri, polipler veya septal deviasyon gibi sorunların da aynı seansta çözülmesi önemlidir. Ayrıca bazı durumlarda burun tıkanıklığı yapan patolojinin düzeltilmesi estetik sonuca önemli katkı sağlar.